Biegli sądowi to lekarze ze specjalizacją powoływanymi przez sąd w sprawach wymagających specjalistycznej wiedzy medycznej. Przy każdym Sądzie Okręgowym jest prowadzona lista biegłych sądowych. Ustanowienie biegłym sądowym następuje na podstawie decyzji Prezesa Sądu Okręgowego i po złożeniu przyrzeczenia. Wydając opinię na zlecenie organu procesowego lekarz wpisany na listę biegłych używa tytułu „biegły sądowy” z oznaczeniem specjalności oraz sądu okręgowego, przy którym został ustanowiony. Biegły sądowy nie może posługiwać się tym tytułem wydając opinię prywatną, czyli na zlecenie innego podmiotu niż organ procesowy. Wykaz biegłych sądowych prowadzony jest przez Prezesa Sądu Okręgowego Wykaz biegłych sądowych prowadzony jest przez Prezesa Sądu Okręgowego. Na spisie biegłych sądowych poza biegłymi lekarzami znajdują się też inni specjaliści, rzeczoznawcy itp. Wykaz biegłych sądowych z listy prowadzonej przez Prezesów Sądów Okręgowych większości pozostałych sądów dostępny jest na stronach tych sądów w formie pliku PDF. Nieliczne sądy udostępniają stronom wykaz biegłych sądowych wyłącznie w sekretariacie. Obecnie często się zdarza, że na wykazach biegłych sądowych z zakresu medycyny brakuje lekarzy różnych specjalności, zaś biegli sądowi z listy, wykonujący regularnie opinie na zlecenie sądów są tak przeciążeni pracą, że terminy oczekiwania na wydanie przez nich opinii są wielomiesięczne. Biegli sądowi ad hoc Biegli sądowi ad hoc– są to biegli lekarze, którzy wprawdzie nie są wpisani na stałą listę biegłych sądowych, ale zostają powołani przez sąd na biegłego w konkretnej sprawie, ponieważ posiadającego wiedzę i doświadczenie pozwalające występować w charakterze eksperta. Sąd odbiera od nich przyrzeczenie i wydana przez nich opinia na charakter dowodowy opinii biegłego sądowego. W wielu przypadkach powołanie biegłego sądowego ad hoc jest konieczne, w sytuacji gdy biegłego z danej specjalizacji nie ma na liście biegłych sądowych, bądź gdy sprawa jest na tyle złożona, że wymaga wybrania na biegłego konkretnego specjalisty – niekwestionowanego autorytetu, profesora, kierownika kliniki, autora badań czy publikacji w danej dziedzinie, specjalisty z zagranicy. Instytut Badań i Ekspertyz Sądowych w Krakowie podobnie jak nieliczne inne podmioty na rynku usług prawnych i medycznych profesjonalnie zajmuje się sporządzaniem ekspertyz lekarskich dla potrzeb wymiaru sprawiedliwości, czyli na zlecenie sądów, prokuratur, kancelarii prawnych. Organy procesowe korzystają z pomocy prywatnych instytutów w sytuacji gdy mają trudność ze znalezieniem biegłego lekarza z listy biegłych sądowych, który podjął by się wykonania opinii w rozsądnym terminie. Lista biegłych sądowych Opinie medyczne dla potrzeb postępowania sądowego sporządzane są przez biegłych lekarzy z następujących dziedzin: Alergologia Anestezjologia Angiologia Antropologia Audiologia Chirurgia dziecięca Chirurgia naczyniowa Chirurgia ogólna Chirurgia onkologiczna Chirurgia twarzowo-szczękowa Chirurgia ortopedia Chirurgia plastyczna Choroby zakaźne Dermatologia Diabetologia Endokrynologia Endokrynologia dziecięca Farmakologia Foniatria Gastrologia Gastroenterologia Geriatria Ginekologia Hematologia Hepatiologia Hipertensjologia Intensywna terapia Interna/ choroby wewnętrzne Kardiologia Kardiochirurgia Laryngologia Lekarz rodzinny Medycyna ogólna Medycyna pracy Medycyna rodzinna Medycyna ratunkowa Medycyna sądowa Nefrologia Neonatologia Neurochirurgia Neurochirurgia dziecięca Neurologia Neurologia dziecięca Neuropsychologia Neurotraumatologia Okulistyka Onkologia Onkologia ginekologiczna Organizacja ochrony zdrowia Ortopedia-traumatologia Patomorfologia Pediatria Pielęgniarstwo Psychiatria Psychologia Psychologia dziecięca Psychologia kliniczna Pulmonologia Radiologia i diagnostyka obrazowa Rehabilitacja Reumatologia Radiologia Seksuologia Stomatologia Toksykologia kliniczna Torakochirurgia Transplantologia Urologia Wykaz innych prywatnych podmiotów zajmujących się działalnością orzeczniczą: Na rynku poza Instytutem Badań i Ekspertyz Sądowych w Krakowie (IBESK) działa obecnie kilka podmiotów specjalizujących się w wyszukiwaniu odpowiednich biegłych lekarzy i wydawaniu ekspertyz medycznych dla potrzeb postępowania sądowego. Centrum Ekspertyz i Opinii Sądowych CEIOS w Warszawie Centrum Ekspertyz Sądowo-Lekarskich w Warszawie Centrum Niezależnego Orzecznictwa i Usług Medycznych w Gdańsku Biuro Ekspertyz Sądowych w Lublinie Krajowe Centrum Ekspertyz Sądowych w Legnicy Lekarz medycyny sądowej Lekarz medycyny sądowej to lekarz który ukończył specjalizację z tej dziedziny medycyny. Lekarze medycyny sądowej, zwani też medykami sądowymi pracują zwykle w instytucjach typu zakłady medycyny sądowej. Do ich obowiązków należy przeprowadzanie sekcji zwłok, ustalanie przyczyn zgonu, wykonywanie obdukcji lekarskiej dla potrzeb postępowania karnego i cywilnego. Lekarze medycyny sądowej pomagają ustalić mechanizm powstania obrażeń ciała oraz wydają opinie medyczne odnośnie kwalifikacji prawnych doznanych obrażeń. W ramach zatrudnienia w zakładach medycyny sądowej medycy sądowi pełnią często funkcje biegłych sądowych. Lista zakładów medycyny sądowej Lekarze sądowi Lekarze sądowi są uprawnieni do wystawiania zaświadczeń potwierdzających zdolność albo niezdolność do stawienia się na wezwanie sądu lub organu prowadzącego postępowanie karne z powodu choroby. Lekarz sądowy wykonuje swoje czynności na podstawie umowy zawartej z Prezesem Sądu Okręgowego, który prowadzi listę lekarzy sądowych. Wykaz lekarzy sądowych można znaleźć na tablicy informacyjnej w każdym sądzie. Do lekarza sądowego należy zgłosić się z wezwaniem sądowym na które z przyczyn zdrowotnych nie możemy się stawić, z dowodem tożsamości oraz z dokumentacją medyczną. LEKARZ SĄDOWY a BIEGŁY SĄDOWY i LEKARZ MEDYCYNY SĄDOWEJ Nie należy mylić tych trzech kategorii. Lekarze sądowi posiadają uprawnienia do wystawiania zaświadczeń o stanie zdrowia stanowiących usprawiedliwienie nieobecności na terminie rozprawy wyznaczonym przez sąd. Zatem zwykły lekarz, niezależnie od posiadanego doświadczenia czy kwalifikacji nie posiada uprawnień do wystawiania takich zwolnień. Biegli sądowi są natomiast lekarzami powoływanymi przez sąd w sprawach wymagających specjalistycznej wiedzy medycznej. Przy każdym Sądzie Okręgowym jest prowadzona lista biegłych lekarzy. Nie zawsze są na niej lekarze wszystkich specjalności. Sąd jednak może do wydania opinii w danej sprawie powołać dowolnego lekarza, posiadającego wiedzę i doświadczenie pozwalające występować w charakterze eksperta. Medycyna sądowa jest zaś oddzielną specjalizacją. Lekarze medycyny sądowej pracują zwykle w instytucjach typu zakłady medycyny sądowej, gdzie przeprowadza się sekcje zwłok, obdukcje, itp.